Спортското качување односно слободното качување како што го нарекуваа, првите почетоци ги има во 80сетите години каде група алпинисти сакале да го подигнат нивото на тежинската скала во качувањето на карпа. Тоа се Патрик Едланжер, Патрик Бероу од Франција, Волфганг Гулих од Германија и Рон Коук од САД итн. Зошто слободно качување? До тој период искачувањето на насоките било на секаков можен начин, поточно за да напредуваш во карпата покрај клиновите што ги коваш за твојата безбедност истовремено преку гуртната ги користиш и за качување односно напредување. Со појавата на оваа група качувачи доаѓа до искачување на досегашните насоки во слободен стил односно повторно со клинови и јаже, но при напредувањето не ги користиш клиновите туку само карпата и нејзините фаќалишта. По кратко време се појавуваат и првите насоки со повисока тежинска оцена, на глатки карпи каде се монтираат експанзионите клинови. При искачувањето на овие насоки доаѓа до подигање на тежинската оцена впрочем насоките се со тежина VII по УИАА скалата. Веќе во 1983 година Патрик Едланжер ја отвара и ја искачува првата насока со тежина 7 а по француската скала ( VIII по УИАА ) , со што започнува и ерата на екстремното спортско качување, велам спортско качување бидејќи терминот слободно се исфрлува од причина што и алпинистите во своето качување го отфрлаат влечењето на гуртни при напредување во качувањето.
Бројот на спортските качувачи се зголемува и тие доаѓаат на идеја нивното качување да го одмерат на натпревар. Така што првиот пробен не официјален натпревар се одржува во тогашна Југославија, поточно во Сплит, во организација на Патрик Едланжер-Франција, Ивица Пиљиќ и Метод Шкарја-Југославија, Бен Мун-Англија. Натпреварот се одржува на карпата Марјан во периферијата на Сплит, а насоката која треба да се качува е “нa поглед ( on sight) со тежина VII+ , а носи име Чарли Чаплин. По овој натпревар доаѓа до голема експанзија на спортски качувачи, така што УИАА(Обединета Меѓународна Асоцијација на планинари, алпинисти и спортски качувачи) одлучува да го одржи и првиот официјален натпревар на светско ниво. Натпреварот се одржува во Бардонекија, Италија. На него учествувале околу 120 натпреварувачи, а нормално доминирале доајените на спортското качување.
По Бардонекија следи и првиот Мастер Куп (куп на најдобрите) кој се одржил во 1989 година во Арко, Италија, а и сеуште опстојува и е еден од најголемите хепенинзи во овој спорт. Насоката на овој мастер куп била со тежина 7 b+ ( IX UIAA) Веќе од 1989 година започнува и спортско качувачката светска лига. Таа е организирана од страна на УИАА-комисијата за спортско качување, за да во 1993 година премине во ICC-International Council of Competitive Climbing (Меѓународен совет за спортско качување) тело со највисок ранг во UIAA. Со започнување на лигата натпреварите добиваат друга димензија. Тие се одржуваат на вештачка карпа, со што започнува ерата на вештачката карпа. Во прво време натпреварите се одржуваат на отворено, а потоа исклучиво во затворен покриен простор односно спортска сала. Првиот таков натпревар на вештачка карпа е во Франкфурт-Германија, а последниот на природна карпа е во Велико Трново-Бугарија, истотака последниот натпревар на вештачка карпа на отворено е во Албена-Бугарија.
Од тогаш па наваму натпреварите добиваат подруга димензија. Натпреварувачите не се веќе големи ентузијасти, туку професионалци, кои се присутни на сите спортски манифестации, големи парични фондови кружат околу организацијата на овие купови, првенства, семинари и курсеви во спортското качување.
Сето ова би требало да кулминира оној момент кога спортското качување ќе стане и олимписки спорт, со што влегува во алејата на редовни и масовни олимписки спортови.
ТЕКСТОТ Е ПРЕВЗЕМЕН ОД
http://www.climbing.mk